سازهای ارکستر

ارکستر شامل یک رهبر ارکستر که قلب ارکستر است و گروهی از نوازندگان می‌باشد و شمار نوازندگان معمولا بین ۶۵ تا ۱۱۰ نوازنده است

در این مقاله به معرفی ارکستر و انواع آن میپردازیم

نامگذاری ارکسترها

نامگذاری هر ارکستری معمولا براساس نوع قرارگیری و تعداد سازها در آن انجام می‌شود. به طور مثال، بزرگ‌ترین نوع ارکستر، یعنی ارکستر سمفونی ، به معنی این است که در آن از کلیه گروه‌های سازی و تقریبا تمام سازهای موسیقی کلاسیک غربی مورد استفاده قرار گرفته شده‌ است.

در مقابل، در ارکسترهای کوچک‌تر، تنها بخشی از سازهای موسیقی کلاسیک وجود دارد و آن را با نام‌ها متفاوتی می‌شناسند؛ ازجمله این ارکسترها می‌توان به ارکستر مجلسی اشاره کرد که به ارکستری می‌گویند که در آن از سازهایی مثل زهیِ آرشه‌ای، سازهای بادی چوبی و سازهای کوبه‌ای و سازهای کلیدی مثل پیانو استفاده می‌شود.

برخی از عنوان‌های ارکسترها اشاره به سازهای به کار رفته یا نقش سازها در این اکستر ندارد. بعضی از نامگذاری‌ها، فقط جهت تشخیص ارکسترها مختلف در منطقه‌ای یا شهری انجام می‌شود. به طور مثال، ارکستر فیلارمونیک به طور معمول از جانب انجمن دوستداران موسیقی در هر شهر پشتیبانی مالی می‌شود. این انجمن به انجمن فیلارمونیک مشهور است.

اغلب در این ارکسترها نوازندگان خبره و چیره‌دست هر شهر فعالیت می‌کنند. البته ازنظر سازی ساختار ارکستر فیلارمونیک به صورت ارکستر بزرگ یا سمفونیک است. مثل ارکستر فیلارمونیک برلین و ارکستر فیلارمونیک لندن

تاریخچه ارکستر

گروه‌های موسیقی یا همان ارکسترها در حدود سال‌های ۱۶۰۰ به وجود آمدند. ارکستر اجرای اپرای ارفئو از ساخته‌های کلودیو مونته‌وردی را می‌توان برجسته‌ترین و بارزترین نمونه ارکسترهای پیشین دانست. همچنین ژان باپتیست لولی، آهنگساز فرانسوی در اواخر قرن ۱۷ ارکستری برای بارگاه سلطنتی ترتیب داد.

پس از آن در قرن ۱۸ آهنگسازی به نام یوهان استامیتز به همراه آهنگسازان دیگر در مکتب مانهایم که در آن زمان شناخته شده بود، اولین قدم‌ها را برای آهنگسازی‌های اولیه برای ارکستر سمفونی مدرن برداشتند. در آن ارکستر، هر موسیقی مشتکل از ۴ قطعه برای ترکیب سازهای مختلف می‌شد. از جمله:

·    بادی‌های چوبی (فلوت، ابوا و فاگوت)

·    بادی‌های برنجی (فرنچ هورن، ترومپت)

·    کوبه‌ای‌ها (۲ تیمپانی)

·    زهی (ویولن‌های اول و دوم، ویولا، ویولون سل و کنترباس)

در آن دوره همچنین ساز کلارینت در ارکستر پذیرفته شد و سازهای اصلی دوره‌های پیشین مثل هارپسیکورد، لوت و لوت باس، با گذشت زمان از یادها رفتند. پربارترین دوره ارکستر را می‌توان قرن ۱۹ دانست. در آن دوره بادی‌های چوبی از دو عدد به ۳ یا ۴ عدد رسیدند و همچنین بادی‌های برنجی گروه خود را  با ترومپت سوم، هورن سوم و چهارم و اضافه شدن ترومبون تکمیل کردند.

تاریخ ارکستر سمفونیک از دوره کلاسیک تا کنون، تغییر و تحولات زیادی را داشته و سازهای ارکستر سمفونیک همراه با  دانش ارکستراسیون رو به تکامل رفته‌اند.

سازبندی در ارکستر

در هر ارکستری با توجه به نیاز آن، سازبندی متفاوت است. چینش تابعی هر ارکستری از پارتیتور توسط آهنگساز نوشته می‌شود و در هنگام تنظیم مجدد آن تغییراتی نیز در آن اعمال می‌شود. سازبندی هر ارکستر به دسته‌های زیر تقسیم می‌شود:

·    سازهای بادی چوبی

·    سازهای بادی برنجی

·    سازهای کوبه‌ائی

·    سازهای زهی

·    سازهای کلیدی

سازبندی در ارکستر سمفونیک

در ارکستر سمفونیک ۴ گروه کر وجود دارد. سازهایی که در ارکستر سمفونیک استفاده می‌شوند، در ۳ دسته کلی قرار می‌گیرند:

ضربات: سازهایی که با ضربه زدن به آن صدا ایجاد می‌کنند.

رشته‌ها: سازهایی که با لرزش سیم‌ها صدا ایجاد می‌کنند.

بادی: سازهایی که با دمیدن به داخل آن صدا ایجاد می‌کنند. ( که خود به دو دسته برنجی و بادی چوبی تقسیم می‌شوند.)

سازبندی ارکستر موسیقی کلاسیک

دسته‌بندی کلی که طبق نوع ساز در ترکیب‌بندی یک ارکستر قرار دارند به این شکل است که رهبر ارکستر در سمت چپ، گروه ویولن‌های اول و دوم و در کنار ویولن‌ها ویولاها و در کنار آن‌ها ویولنسل‌ها هستند. قسمت جلوی ارکستر نیز در معمولا سازهای زهی وجود دارد.

در برخی از مواقع، در سمت چپ رهبر و در جلوی ویولن‌های گروه اول، سازهای تکنواز و کنسرتوها قرار دارند که با توجه به کنسرتوی موردنظر، سازهای مختلفی می‌تواند باشد. گروه سازهای بادی در ردیف بعد قرار می‌گیرند و کنترباس‌ها نیز در کنار آن‌ها هستند. در ردیف انتهایی نیز سازهای کوبه‌ای قرار می‌گیرند.

این مدل سازمان‌دهی و نظم باعث فراهم شدن یک گونه استاندارد می‌شود که به واسطه آن رهبر ارکستر از طریق اشارات قراردادی که خودش تنظیم کرده، هر گروه سازی را در زمان نواختن مطلع می‌سازد.

سازهای مهم ارکستر سمفونیک

سازهایی که در ارکستر سمفونیک غربی حضور ثابت دارند را سازهای ارکستر سمفونیک می‌گویند. هرکدام از این سازها نقش خاص خود را در ارکستر ایفا می‌کنند. نوازندگان هرکدام از این سازها نیز در محل‌های خاص بر روی سن ارکستر نشسته و ساز خود را می‌نوازند.

علاوه بر سازهایی که ذکر شد، در برخی از موارد، سازهای دیگری هم در بین سازهای ارکستر سمفونیک هستند که حضور ثابتی ندارند. علاوه بر این، در بین سازهای موجود در ارکستر، با توجه به نظر آهنگساز، بعضی از سازها در برخی آثار حضور ندارند.

در عکس زیر می‌توانید محل نشستن نوازندگان روی سن ارکستر را مشاهده کنید:

 

دسته‌بندی سازها در ارکستر

نام‌ سازها و گروه‌بندی هرکدام در زیر دسته‌بندی شده‌اند:

سازهای زهی

ویولن، ویولا، ویولنسل (چلو)، کنترباس (دابل باس)، هارپ

سازهای بادی چوبی

فلوت، فلوت پیکولو، ابوا، کرآنگله (هورن انگلیسی)، کلارینت، کلارینت باس، فاگوت (باسون) کنترفاگوت

سازهای بادی برنجی

هورن، ترومپت، ترومبون، توبا

سازهای کوبه‌ای

تیمپانی، باس درام (طبل بزرگ)، ساید درام، سنج (سیمبال)، مثلث، ماریمبا، زایلوفون، وایبرافون، بلز ارکستری (کلوکن اشپیل)

ژانرهای معروف در صنعت موسیقی کدامند؟

موسیقی دنیای رنگارنگی داره و از هر مدل خواننده و آهنگی هم توش پیدا میشه. تو دنیای موسیقی ژانرهای مختلفی پیدا میشه و هر سلیقه‌ای رو پوشش میده. این ژانرها خیلی متفاوتن و انواع مختلفی هم دارن، مثل پاپ،راک،متال و… 

تو این مقاله به معرفی معروف‌ترین و محبوب ترین این ژانرها می‌پردازیم و چندتایی‌شون رو بهتون معرفی می‌کنیم. 

1. راک

این ژانر خیلی گسترده‌ست و میشه درباره‌اش کلی حرف زد، اما در این مقاله ما فقط یه نگاه کلی به این سبک ارزشمند در موسیقی داریم.موسیقی راک مستقیما از بلوز سرچشمه گرفت و در طول دهه‌ی پنجاه میلادی خیلی پیشرفت کرد، اول در ایالات متحده و بعد هم در بریتانیا. راک از لندن به سراسر اروپا رفت و در دهه‌ی شصت میلادی به موسیقی جریانات اید‌ئولوژیک تبدیل شد.موسیقی خشن راک اند رول، کم کم به سبک‌های پیچیده دیگه‌ای مثل راک پراگرسیو تبدیل شد. بعدها اما با پدید اومدن سبک‌هایی مثل پانک، دوباره رویکرد خشن و ساده‌ی خودش رو پس گرفت.

در سالهای اخیر و با وجود گستردگی سبک‌های جدید و رشد ابزارهای الکترونیکی در صنعت موسیقی، متاسفانه راک محبوبیت سابق خودش رو از دست داده.

2. پاپ

همونطور که از اسمش هم پیداست، قطعا پاپ محبوب‌ترین و معروف‌ترین ژانر در مارکت موسیقی‌ست، اما تعریف دقیقی نمیشه از پاپ ارا‌ئه داد، چرا که در طول تاریخ تغییرات و پیشرفت‌های بسیاری داشته. اما به طور کلی میتونیم بگیم هر ژانری در موسیقی که محبوبیت و فراگیری گسترده‌ای داشته باشه، در دسته بندی  پاپ قرار می‌گیره. به طور مثال موسیقی گروه معروف "بیتلز" از نقطه نظر ژانر، پاپ بوده. هر چند که عمدتا آهنگهای سافت راک تولید می‌کردن.

در طول دهه هشتاد، موسیقی پاپ به سمت استفاده از ابزارهای الکترونیکی رفت، اما امروزه این سبک موسیقی بیشتر از دنیای هیپ هاپ تاثیر می‌گیره، هر چند هنوز هم عناصر الکترونیکی در پاپ تاثیر گذار هستن.

3. رپ و هیپ-هاپ

این دو ژانر در دهه‌ی هشتاد میلادی شکل گرفتن، هرچند که ریشه‌هاشون قدیمی‌تره و به سبک بلوز و گاسپل برمیگرده. استفاده از سبک گفتاری و صداهای الکترونیکی، این سبک موسیقی رو از فاکتورهایی مثل صدای خوب و یا توانایی نواختن یک ساز، بی نیاز کرده.

خیلی از زیر مجموعه‌های هیپ-هاپ مثل رپ و ترپ، جایگاه خوبی رو در دنیای موسیقی پیدا کردن و تاثیر گسترده‌ای رو روی ژانرهای دیگه داشتن.محبوبیت این سبک موسیقی هر روز داره بیشتر میشه، البته با تشکر از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی.

4. الکترونیک

رشد تکنولوژی و کامپیوتر به موزیسین‌ها این امکان رو داده تا به روش‌های تازه‌ای آهنگسازی کنن. موسیقی الکترونیک عمدتا در دهه‌ی هشتاد و نود میلادی به شهرت رسید، اما قبل از اون هم، زمانی که ارکسترها در سالن‌های رقص فعالیت می‌کردند، موسیقی محبوبی بود.

5. لاتین

هرچند که تا دهه‌ی هفتاد موسیقی لاتین به عنوان یک ژانر مستقل شناخته نمی شد، اما هر روز محبوب تر شد و به خصوص در چهل سال اخیر تونست به خوبی جایگاه خودش رو پیدا کنه.

قلمرو موسیقی لاتین بسیار گسترده است ، زیرا از رگاتون (Reggaeton) مدرن گرفته تا سامبای سنتی یا سبک های رقص کلاسیک دیگر گسترش می یابد.

6. راک آلترناتیو و ایندی

سبک ایندی در طول سه دهه‌ی اخیر رشد قابل توجهی داشته. بیشتر گروه‌ها و خواننده‌هایی برچسب ایندی می‌خورن که سبک متفاوت و رویکرد جدیدی رو ارائه میدن. ریشه‌ی لغوی ایندی هم به کلمه‌ی "independent" که به معنی مستقل است، برمیگرده.

هرچند که این دو سبک موسیقی هیچوقت در صدر جدول محبوب‌ترین‌ها نبودن، اما بین افرادی که به دنبال موسیقی خوب و اصیل میگردن، راک آلترناتیو و ایندی،خیلی پرطرفدارن.بسیاری از زیر مجموعه های راک، مثل "گرانج" هم در این دسته بندی قرار میگیرن.

7. کلاسیک

شکی نیست که موسیقی کلاسیک، جزئی جدایی ناپذیر از فرهنگ ماست. هرچند که ارکسترها دیگه خیلی پرطرفدار نیستن، اما خیلی از مردم در سراسر دنیا  در هر سن و سالی، به اپراها، کنسرتوها و سمفونی‌ها گوش میدن و دوسشون دارن.

8. کِی-پاپ

این سبک موسیقی ابتدا فقط در کره‌ی جنوبی رایج بود اما الان در همه‌ی دنیا طرفدار پیدا کرده. کی-پاپ، زیر مجموعه‌ی موسیقی پاپ هست و به زبان کره‌‌ای خونده میشه.

ستاره‌های کی‌-پاپ جز پرطرفدارترین افراد در شبکه‌های اجتماعی و دنیای مجازی هستن.

9. کانتری

این سبک که بیشتر بین آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها مورد توجهه، در طول زمان پیشرفت کرده و عناصری از سبک‌های دیگه رو هم پذیرفته، اما هویت خودش رو همچنان حفظ کرده و گیتار آکوستیک، بانجو و صداهای زیبا، همچنان بخش اصلی و بزرگی از سبک کانتری رو تشکیل میدن.

10. متال

این سبک در اصل زیر مجموعه‌ی راک محسوب میشه، اما به خاطر محبوبیتی که بعدها بدست آورد، خودش رو از راک جدا کرد و به سبکی مستقل تبدیل شد.

با گیتارهای تغییر شکل یافته، درام زدن‌های سریع، تصاویر ترسناک و اشعار وحشتناک، این ژانر ایده‌‌آل کسانیست که قصد دارن علیه ساختارگرایی قیام کنن و به موسیقی متفاوتی گوش بدن.

این مقاله معرفی کوتاهی از ژانرهای موسیقی داشت و تنها از محبوب‌ترین‌ها نام برد. اما ژانرها و سلیقه‌ها دائما در حال تغییر و پیشرفت هستند، بنابراین ارائه یک لیست نهایی تقریبا غیر ممکنه.